ریزکنترلگر یا میکروکنترلر نوعی ریزپردازنده (میکروپروسسور) است بااین تفاوت که ریزپردازنده دردرون خود دارای حافضهٔ بادسترسی تصادفی (RAM)و حافضهٔ فقط خواندنی (ROM)، تایمر، پورتهای ورودی و خروجی (I/O) و درگاه ترتیبی (Serial Port پورت سریال) در درون خود تراشه نمیباشد و لذا نمیتواند به تنهایی بر روی ابزارهای دیگری کنترل اعمال کند امّا ریزکنترلگر دارای این ابزار درون خود خود است.
در واقع یک ریزپردازنده در درون ریزکنترلگر قرار داده شدهاست که ریزکنترلگر با استفاده از آن میتواند محاسبات منطقی و حسابی را انجام دهد.
وجود RAM وROM وپورتهای I/O در میکرو کنترلرها آنها را یک انتخاب ایده ال برای کاربردهایی میکند که قیمت وفضا در آنها مهم است. در بسیاری از کاربردها مثل کنترل از راه دور تلویزیون نیازی به محاسبات سنگین در حد یک ۴۸۶یا حتی۸۰۸۶ وجود ندارد. در این گونه موارد و بسیاری دیگر ازکاربردها فضای مورد استفاده توان مصرفی وقیمت هر واحد مهم تر از قدرت محاسبات است. در این گونه موارد اغلب لازم است تعدادی I/O خوانده شده و بیتهای مشخصی را خاموش یا روشن کند. به همید دلیل این گونه پردازندهها را (IBP(ITTY-BITTY PROCESSOR نیز مینامند.
برخی از وسایل که از میکرو کنترلر استفاده میکنند: تلفن موبایل سیستم ایمنی دربازکن گاراژ دستگاه فاکس کامپیوتر شخصیPC ویدئو دوربین ویدئیی چرخ خیاطی منترل روشنایی سیستمهای تهویه سرعت سنج و...
یک ریزکنترل کننده از سخت افزارهایی مانند پردازنده، رم، رام و یک سری پایانه یا پورت تشکیل شدهاست.
مجموعه دستورات میکرو کنترلر:
میکرو کنترلرها بدلیل تنوع بسیار و قابلیتهای بالا و انعطاف پذیری مورد توجه طراحان الکترونیک قرار گرفتهاست. از مهمترین و بزرگترین تولیدکنندگان این میکرو کنترلرها میتوان از شرکت Atmel نام برد که در حال حاضر سری AVR میکروکنترلرعای این شرکت در ایران بدلیل سهولت استفاده مورد توجهاست. برنامه ریزی میکروکنترلرعای AVR بیشتر با زبان C و با کامپایلر CodeVision انجام میشود.