الکترونیک علم مطالعه ی عبور جریان الکتریکی از مواد مختلف - مانند نیمه هادیها, مقاومتها, القاگرها و خازنها - و آثار آن است. الکترونیک همچنین به عنوان شاخهای از فیزیک نظری شناخته میشود. طراحی و ساخت مدارهای الکترونیکی برای حل مشکلات عملی, قسمتی از مباحث موجود در مهندسی الکترونیک و را تشکیل میدهد.
مدارهای الکترونیکی برای ایفا کردن وظایف مختلفی استفاده میشوند. کاربردهای اصلی مدارهای الکترونیکی عبارتند از:
1) کنترل و پردازش دادهها
2) تبدیل و توزیع توان الکتریکی
هر ردی این کاربردها با ایجاد و آشکارسازی میدان الکترومغناطیسی و جریان الکتریکی سرو کار دارند. گرچه از انرژی الکتریکی در سالهای انتهایی قرن 19 برای انتقال پیام به وسیله تلگراف و تلفن استفاده میشد اما بیشتر پیشرفتهای مربوط به علم الکترونیک پس از ساخت رادیو شکل گرفت. در یک نگاه ساده, یک سیستم الکترونیکی را میتوان به سه بخش تقسیم کرد:
برای مثال یک تلویزیون دارای هر سه بخش بالا است. ورودی تلویزیون سیگنالهای پراکنده شده را دریافت کرده (به وسیله یک آنتن یا کابل) و آنها را به ولتاژ و جریان مناسب برای کار دیگر تجهیزات تبدیل میکند. پردازشگر سیگنال پس از دریافت دادهها از ورودی اطلاعات مورد نیاز مانند میزان روشنایی, رنگ و صدا را از آن استخراج میکند. در نهایت قسمت خروجی این اطلاعات را دویاره به صورت فیزیکی در خواهد آورد این کار به وسیله یک لامپ اشعه کاتدیک و یک بلندگوی آهنربایی انجام خواهد شد.
انواع مدارها:
بیشتر دستگاههای الکترونیکی آنالوگ مانند رادیو از تعدادی مدار اساسی تشکیل شدهاند. مدارهای آنالوگ بر خلاف مدارهای دیجیتال از یک دامنه مداوم ولتاژ استفاده میکنند. تعداد مدارهای مختلف آنالوگ بسیار زیاد است به دلیل که یک مدار آنالوگ میتواند از یک مدار تشکیل شده از یک قطعه تا یک مدار متشکل از هزاران قطعه مختلف باشد.
مدارهای آنالوگ مدارهای خطی نیز مینامند گرچه از بسیاری از عوامل غیر خطی مانند آشکارسازها, تلفیقکنندهها و ... در آنها استفاده میشود. به عنوان مثالهای خوب برای مدارهای آنالوگ میتوان از تقویت کنندههای ترانزیستوری یا لامپ خلاء, تقویت کنندههای عملیاتی و نوسانسازها نام برد.
امروزه برخی از مدارهای آنالوگ از المانهای دیجیتال و یا حتی ریزپردازندهها برای بهبود عملکرد مدار استفاده میکنند. این مدارهای معمولا مدارهای «سیگنال مرکب» مینامند. برخی موارد ممکن است تشخیص مدارهای آنالوگ از دیجیتال سخت باشد چراکه در برخی از مدارها از هر دو نوع عناصر خطی و غیر خطی استفاده شده است.
مدارهای دیجیتال مدارهایی هستند که بر پایه چند سطح ولتاژ مجزا طراحی شدهاند. مدارهای دیجیتال رایجترین مثال برای معرفی سیستمهای جبر بول هستند و اصول پایه همه رایانههای دیجیتال را تشکیل میدهند. در بیشتر موارد تعداد حالتهای ولتاژ در یک مدار دیجیتال دوتا هستند که با بالا (High) و پایین (Low) نمایش داده میشوند. که در این حالت ولتاژ پایین ولتاژی نزدیک به صفر و ولتاژ بالا ولتاژی غیر صفر است که با توجه به نوع تغذیه متفاوت است.
رایانهها, ساعتهای الکترونیکی و کنترل کنندههای منطقی برنامهپذیر (PLC) بر پایه مدارهای دیجیتال ساخته میشوند.
اجزای اصلی:
و به عنوان تجهیزات جامعتر:
ریزکنترلگر یا میکروکنترلر نوعی ریزپردازنده (میکروپروسسور) است بااین تفاوت که ریزپردازنده دردرون خود دارای حافضهٔ بادسترسی تصادفی (RAM)و حافضهٔ فقط خواندنی (ROM)، تایمر، پورتهای ورودی و خروجی (I/O) و درگاه ترتیبی (Serial Port پورت سریال) در درون خود تراشه نمیباشد و لذا نمیتواند به تنهایی بر روی ابزارهای دیگری کنترل اعمال کند امّا ریزکنترلگر دارای این ابزار درون خود خود است.
در واقع یک ریزپردازنده در درون ریزکنترلگر قرار داده شدهاست که ریزکنترلگر با استفاده از آن میتواند محاسبات منطقی و حسابی را انجام دهد.
وجود RAM وROM وپورتهای I/O در میکرو کنترلرها آنها را یک انتخاب ایده ال برای کاربردهایی میکند که قیمت وفضا در آنها مهم است. در بسیاری از کاربردها مثل کنترل از راه دور تلویزیون نیازی به محاسبات سنگین در حد یک ۴۸۶یا حتی۸۰۸۶ وجود ندارد. در این گونه موارد و بسیاری دیگر ازکاربردها فضای مورد استفاده توان مصرفی وقیمت هر واحد مهم تر از قدرت محاسبات است. در این گونه موارد اغلب لازم است تعدادی I/O خوانده شده و بیتهای مشخصی را خاموش یا روشن کند. به همید دلیل این گونه پردازندهها را (IBP(ITTY-BITTY PROCESSOR نیز مینامند.
برخی از وسایل که از میکرو کنترلر استفاده میکنند: تلفن موبایل سیستم ایمنی دربازکن گاراژ دستگاه فاکس کامپیوتر شخصیPC ویدئو دوربین ویدئیی چرخ خیاطی منترل روشنایی سیستمهای تهویه سرعت سنج و...
یک ریزکنترل کننده از سخت افزارهایی مانند پردازنده، رم، رام و یک سری پایانه یا پورت تشکیل شدهاست.
مجموعه دستورات میکرو کنترلر:
میکرو کنترلرها بدلیل تنوع بسیار و قابلیتهای بالا و انعطاف پذیری مورد توجه طراحان الکترونیک قرار گرفتهاست. از مهمترین و بزرگترین تولیدکنندگان این میکرو کنترلرها میتوان از شرکت Atmel نام برد که در حال حاضر سری AVR میکروکنترلرعای این شرکت در ایران بدلیل سهولت استفاده مورد توجهاست. برنامه ریزی میکروکنترلرعای AVR بیشتر با زبان C و با کامپایلر CodeVision انجام میشود.